زمینه و هدف: مدیریت، کنترل و تصفیه ی فاضلاب های صنعتی به لحاظ زیست محیطی و حفظ آب های زیرزمینی یک ضرورت به شمار می رود. استفاده از روش هایی علمی و جدید که در عین حال فاقد پیچیدگی های فنی سامانه های پیشرفته ی تصفیه نیز باشند، امکان سنجی می گردند. مواد و روش ها: پژوهش حاضر یک مطالعه ی تجربی با رویکرد کاربردی در مقیاس آزمایشگاهی بوده که در یک سیستم ناپیوسته انجام شد. حجم نمونه ی کل و تعداد آزمایش ها با استفاده از روش سطح پاسخ از نوع طرح مرکب مرکزی تعیین گردید و اثر چهار عامل (pH، دوز نانوذرات، زمان تماس و شدت امواج فراصوت) همگی در سه سطح، در فرآیند سونوکاتالیستی با استفاده از نانوذرات اکسید مس برای حذف CODفاضلاب لبنیاتی مورد بررسی قرار گرفت و شرایط بهینه ی حذف و مدل آنالیز واریانس گزارش گردید. یافته ها: مقایسه بین راندمان تجربی و پیش بینی شده حذف اکسیژن مورد نیاز شیمیا یی طی فرایند سونوکاتالیستی نشان داد مدل آنالیز واریانس برازش خوبی به داده ها داشته است و مقادیر بهینه ی پیش بینی شده متغیرها برای دستیابی به بالاترین راندمان حذفCOD به ترتیب برای pH، دوز نانوذره، زمان تماس و شدت امواج فراصوت، 10/59، 0/05گرم، 60 دقیقه و 84/89کیلوهرتز به دست آمد. نتیجه گیری: روش طراحی آزمایش سطح-پاسخ، روشی کارآمد در کم کردن هزینه ها و آزمایش ها می باشد. بررسی اثرات متقابل متغیر ها می تواند ما را در درک بهتری از اثر متغیرهای مستقل بر متغیر وابسته یاری کند. انجام چنین مطالعاتی که جدیدترین روش های علمی را در تصفیه ی پساب های صنعتی مورد بررسی قرار می دهد، بهترین راه حل برای دستیابی به دانش روز و کاهش خسارات زیست محیطی است.

زمینه و هدف: فعالیت های انسانی، مقادیر زیادی نیتروژن، فسفر و مواد آلی وارد اکوسیستم های آبی نموده است. مواد و روش ها: نمونه های فاضلاب شهری و صنعتی به ترتیب از تصفیه خانه پرکند آباد شماره یک مشهد و تصفیه خانه فاضلاب شهرک صنعتی کلات تهیه گردید. نمونه های فاضلاب به منظور حذف فعالیت مواد معلق درشت و باکتری ها به مدت یک ساعت ته نشین و سپس استریل گردید. جلبک کلرلا ولگاریس از جهاد دانشگاهی مشهد خریداری و در محیط کشت اختصاصی تحت شرایط نور سفید تک رنگ با روشنایی 350±, 5000 لوکس، تناوب نوری 14 ساعت روشنایی و 10 ساعت تاریکی، درجه حرارت 2±, 25 درجه سانتیگراد و pH نزدیک به خنثی (5/8-7) در مدت زمان 10 روز تکثیر شد. سپس یک لیتر از محلول فوق به راکتورهایی به حجم 10 لیتر حاوی نمونه فاضلاب شهری، صنعتی و محیط کشت اختصاصی بارگذاری گردید و در مجاورت نور بمدت 10 روز هوادهی شد. در فواصل زمانی معین هر 2 روز یکبار) نمونه هایی از راکتورها جهت اندازه گیری پارامترهای COD، نیتروژن کل، فسفرکل، pH و مقدار کلروفیل گرفته شد. یافته ها: راندمان حذف جلبک کلرلا ولگاریس برای COD، نیتروژن کل و فسفرکل در فاضلاب شهری 69/63، 52/12 و 79/13 درصد و برای فاضلاب صنعتی 57/66، 34 و 18/50 درصد می باشد. بر اساس یافته ها، کارایی جلبک در حذف مقدار اکسیژن مورد نیاز شیمیایی بیشتر و برای نیتروژن کل کمتر از بقیه آلاینده ها بود. همچنین در فاضلاب شهری کمترین کارایی در حذف نیتروژن کل بود. کارایی جلبک در حذف آلاینده ها در فاضلاب صنعتی بهتر از فاضلاب شهری بود. نتیجه گیری: نتایج این پژوهش نشان داد که محیط فاضلاب شهری و صنعتی می تواند یک محیط مناسب برای رشد و تکثیر جلبک کلرلا ولگاریس باشد. همچنین این ریزجلبک توانایی حذف مواد مغذی موجود در پساب را دارد.

زمینه و هدف از آنجایی که استفاده از فاضلاب با بار آلی بالا در آبیاری باغات یا سبزی کاری ها مشکلات بهداشتی برای مصرف کنندگان به دنبال خواهد داشت، لذا، این مطالعه با هدف مقایسه کارایی خاکستر کوره آجرپزی و نیروگاه حرارتی با کربن فعال تجاری در حذف اکسیژن خواهی شیمیایی (COD) از فاضلاب خانگی انجام یافت. روش بررسی به منظور ارزیابی کارایی حذف COD از نمونه فاضلاب خانگی، تحت شرایط بهینه و به صورت ناپیوسته از کربن فعال تجاری، خاکستر نیروگاه حرارتی و خاکستر کوره آجرپزی استفاده و اثر متغیرهای pH، مقدار جاذب، زمان تماس و سرعت اختلاط بررسی شدند. هم چنین، به منظور تعیین مدل جذب، نتایج با ایزوترم های لانگمویر و فروندلیخ برازش شدند. یافته ها نتایج نشان داد که با افزایش زمان تماس، مقدار جاذب و سرعت اختلاط، کارایی حذف COD افزایش یافته است. هم چنین، pH برابر با هفت به عنوان pH بهینه برای انجام فرآیند تعیین شد. از طرفی، فرآیند جذب بر روی همه جاذب ها، از ایزوترم لانگمویر تبعیت کرده و بیشینه ظرفیت جذب برای جاذب های کربن فعال تجاری، خاکستر نیروگاه حرارتی و خاکستر کوره آجرپزی به ترتیب برابر با 0/83، 6/28 و 9/14 میلی گرم در گرم بود. نتیجه گیری کربن فعال تجاری یک جاذب کارآمد در حذف COD فاضلاب شناخته شد و اگرچه کارایی جاذب های خاکستر کوره آجرپزی و نیروگاه حرارتی کم تر از کربن فعال تجاری بود، اما ارزان قیمت بودن آن ها را می توان به عنوان یک مزیت برای استفاده به منظور حذف COD از فاضلاب مدنظر قرار داد.

در این پژوهش مراحل مختلف تولید فولاد در مجتمع فولاد مبارکه اصفهان بررسی شد. برای این کار از مراحل مختلف تولید نمونه برداری انجام گرفت. در مراحل مختلف نیز پتانسیل شیمیایی اکسیژن مذاب اندازه گیری شد. سپس از طریق محاسبات ترمودینامیکی و با در نظر گرفتن شرایط کاری (درجه حرارت، ترکیب شیمیایی مذاب و ...) ارتباط بین اکسیژن محلول و دیگر عناصر حل شده در مذاب ترسیم شد و با توجه به مقادیر عناصر محلول اکتیویته اکسید ها محاسبه گردید. ترکیب شیمیایی سرباره نیز با توجه به مقدار مواد اضافه شده به مذاب و مقادیر تلف شده آنها، محاسبه شد. در آخر نمونه های تهیه شده، توسط میکروسکوپ نوری و میکروسکوپ الکترونی روبشی (SEM) بررسی و آخال های دیده شده آنالیز شدند. در نهایت، با استفاده از این نتایج، بین آخال های تشکیل شده در هر مرحله و پتانسیل شیمیایی اکسیژن ارتباط بر قرار شد.

هدف از این پژوهش بررسی اثر کیتوزان، تیمول و اتمسفر تغییر یافته بر ویژگی های فیزیکوشیمیایی، حسی و میکروبی خربزه تازه برش خورده بود. بدین منظور، برش های خربزه در محلول حاوی درصدهای مختلف کیتوزان (صفر، 1 و 2%) و تیمول (صفر، 25/0 و 5/0%) به مدت 2 دقیقه غوطه ور شدند. برش های تازه میوه پس از پوشش دهی و حذف محلول های اضافی و نمونه شاهد (پوشش داده نشده) در اتمسفر تغییریافته (10% دی اکسید کربن) و اتمسفر طبیعی بسته بندی و به مدت 8 روز در دمایC ͦͦ 4 نگهداری شدند. نتایج بیانگر افزایش میزان دی اکسید کربن و کاهش اکسیژن در بسته بندی تحت اتمسفر اصلاح شده و اتمسفر طبیعی همگام با افزایش دوره ماندگاری بود. اما در نمونه های پوشش دهی شده با کیتوزان و تیمول شدت کاهش اکسیژن و افزایش دی اکسیدکربن کمتر از نمونة شاهد بود. در پایان 8 روز نگهداری، افت وزنی در نمونه های پوشش دهی شده با کیتوزان و تیمول و نگهداری شده تحت اتمسفر تغییر یافته بسیار کمتراز نمونه شاهد بود (34/0% در مقایسه با 60/13%). افزایش غلظت کیتوزان و بسته بندی تحت اتمسفر تغییر یافته سبب افزایش حفظ میزان مواد جامد محلول، اسید قابل تیتراسیون، اسید اسکوربیک و سفتی بافت برش های خربزه شد، اما افزایش غلظت تیمول تاثیر معنی داری بر این ویژگی های کیفی نداشت. شاخص-های رنگی میزان سبزی- قرمزی (a*)، میزان آبی- زردی (b*)، میزان روشنایی (L*) و شاخص قهوه ای شدن (BI) نیز تحت تاثیر نوع بسته بندی و غلظت کیتوزان قرار گرفتند، اما، تیمار با تیمول بر شاخص های رنگی برش خربزه تاثیر معنی داری نداشت. اثر متقابل غلظت کیتوزان و غلظت اسانس نشان داد که برش های خربزه تیمار شده با غلظت 1% کیتوزان و غلظت های 25/0 و 5/0% تیمول دارای کمترین میزان بار میکروبی بودند. پوشش دهی با کیتوزان و تیمول و هم چنین نوع بسته بندی بر همه صفات حسی برش های خربزه (تاثیر معنی داری داشت (05/0 P<)؛ و ارزیابان در پذیرش کلی، غلظت 1%کیتوزان را بر غلظت 2% ترجیح دادند.

در این پژوهش، قابلیت فلز تیتانیم بدون پوشش به عنوان آند در سامانه تصفیه الکتروشیمیایی پساب، با استفاده از نمونه موردی پساب صنعت نساجی، با هدف بهره مندی هم زمان از فرایندهای تصفیه ای الکترواکسیداسیون و الکتروانعقاد بررسی شد. در این پژوهش، امکان سنجی استفاده از آند تیتانیم بدون پوشش در یک سامانه پیش پایلوت تصفیه الکتروشیمیایی انجام شد که بدنه ای پلیمری و منبع تغذیه ای با توان اسمی W150 داشت و تحت رژیم الکتریکی گالوانواستاتیک و رژیم فرایندی تصفیه چرخشی بهره برداری شد و با تمرکز بر دانسیته جریان به عنوان پارامتر مطالعاتی محوری، جنبه های الکتروشیمیایی، محیط زیستی و اقتصادی تصفیه، با اتکا به شاخص های درصد حذف آلاینده و میزان انرژی مصرفی ویژه، بررسی شد. مسئله حائز اهمیت در یافته های این پژوهش، انعطاف این سامانه در تلفیق مکانیسم های الکترواکسیداسیون و الکتروانعقاد بود که در کنار قابلیت کنترل به وسیله پارامتر دانسیته جریان، باعث قدرت تصفیه زیادی شد، به شکلی که حذف اکسیژن خواهی شیمیایی از فازهای مایع و جامد در محدوده 75 تا 80 درصد در محیط خنثی و 90 تا 95 درصد در محیط اسیدی، امکان پذیر شد. در دانسیته جریان های بسیار پایین (μA/cm2100<)، میزان خوردگی ناچیز بود و فرایند غالب تصفیه الکتروشیمیایی، الکترواکسیداسیون تشخیص داده شد. در دانسیته جریان های بالا (μA/cm2100>)، نرخ خوردگی افزایش یافته و الکتروانعقاد به فرایند غالب تصفیه الکتروشیمیایی تبدیل شد. در کنار توان نهایی تصفیه، مقرون به صرفه بودن کارکرد سامانه از منظر انرژی، مسئله مهم دیگری از دیدگاه صنعتی بود که در محیط های خنثی و اسیدی بررسی و مشخص شد که در دانسیته جریان μA/cm2600 بیشینه می شود، به شکلی که هر دو معیار انرژی مصرفی ویژه و انرژی مصرفی ویژه نرخی به مقدار کمینه خود، به ترتیب kWh/kgCOD 9/8 و kWh/kgCOD/h  52/3 در محیط خنثی وkWh/kgCOD 10 وkWh/kgCOD/h  34/2 در محیط اسیدی رسیدند.

در سال های اخیر استفاده از جاذب ها جهت فرایند پیش تصفیه در کانون توجه محققان مختلف قرار گرفته است. در این پژوهش، راندمان حذف آلاینده ها و پیش تصفیه پساب ورودی حوضچه لجن فعال در صنایع سلولزی با نسبتCOD/BOD5 معادل 6/4 جذب سطحی توسط پرلیت (gr/L 5/12 - 5/2) بررسی شد. در این بررسی عملکرد مقادیر مختلف جاذب پرلیت در زمان های 6 تا 24 ساعت، بررسی شد. بیشترین میزان حذف شاخص ها در نمونه حاوی gr/L 5/12 پرلیت در زمان 24 ساعت با کاهش COD، TSS و TDS به ترتیب 48%، 76% و47% مشاهده شد. مطابق آنالیز آماری، هر دو متغیر مقدار جاذب و زمان جذب بر میزان کاهش COD و کدورت پساب در فرایند جذب اثرگذار بوده، در حالی که در TDS و EC، تنها زمان جذب اثرگذار بوده است این مسأله را می توان به عدم دسترس پذیری کامل پرلیت، محدودیت های انتقال جرمی و سینتیک جذب مرتبط دانست. در نتیجه می توان گفت، پرلیت به عنوان یک جاذب ارزان قیمت و دوستدار محیط زیست با کاهش معنادار شاخص های آلایندگی پساب می تواند در فرایند پیش تصفیه پساب صنایع سلولزی استفاده شود.

تالاب انزلی در جنوب غربی دریای خزر واقع شده و مساحت حوضه آبریز آن در حدود 3610 کیلومتر مربع است. شرایط هیدرودینامیکی و زیست محیطی خاص این تالاب، آن را به یکی از نواحی خاص برای زیست گونه های مختلف جانداران تبدیل کرده است. از این رو توجه به میزان آلودگی های مختلف و پراکنش آن ها در نواحی مختلف تالاب از جمله موضوعاتی است که مورد توجه است. آلودگی های آلی ناشی از ورود فاضلاب های صنعتی و خانگی بوسیله رودخانه های منتهی به تالاب از جمله مشکلات اصلی آن است. در این پژوهش به منظور بررسی وضعیت هیدرودینامیک و کیفیت آب در تالاب انزلی، با استفاده از مدل عددی دوبعدی MIKE21 سعی در شبیه سازی رفتار هیدرودینامیکی و تعیین اکسیژن مورد نیاز شیمیایی (COD) به عنوان شاخص آلودگی های آلی در تالاب انزلی، شده است. با جمع آوری اندازه گیری های موجود در منطقه و مقایسه آن با نتایج مدل سازی، کالیبراسیون و صحت سنجی مدل صورت گرفته است. در نهایت بر اساس نتایج حاصله از مدل، در سه بازه زمانی شامل، ابتدای فصل باران، فصل باران و فصل خشک، وضعیت تالاب بررسی شده است. نتایج حاکی از آن است که در فصل خشک با کم شدن دبی های ورودی به تالاب و پایین آمدن سطح آب در آن و غلظت آلودگی ها افزایش می یابد بطوری که وضعیت کیفیت آب در آن بحرانی می شود. بر اساس نتایج مدل در ماه آگوست (فصل خشک)، در اکثر نقاط تالاب غلظت COD بیش از 30 میلی گرم بر لیتر است. این مقدار در قسمت های مرکزی و مصب تالاب به حدود 80 میلیگرم بر لیتر می رسد. با تکیه بر نتایج این تحقیق لزوم مدیریت منابع آب بالادست تالاب آنزلی در فصول خشک به شدت احساس می شود.